Datum: 30-03-2021

Saar Foeken is programmamanager implementatie Omgevingswet bij het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier en vertelt over de ‘grote voorbereiding op’. “Alles wat op en aan onze sloten en dijken gebeurt, kan worden gezien als een potentiële bedreiging voor schoon water, voldoende water en waterveiligheid. Dat maakt het spannend om ruimte te geven aan initiatiefnemers.”

Hoe zien jullie de wet tegemoet?

“Onze organisatie valt grofweg in twee groepen te verdelen. De ene groep kijkt heel pragmatisch en zegt ‘er komt een nieuwe wet dus we gaan werken volgens die nieuwe wet”, de andere groep gelooft ook dat we er meer mee voor elkaar kunnen krijgen qua innovatie en laat zich graag verrassen door wat anderen gaan inbrengen. En er zijn natuurlijk ook mensen die zeggen dat het allemaal wel mee zal vallen en dat we nu al veel doen in de geest van de wet.”

Initiatiefnemers krijgen straks meer ruimte, hoe valt dat?

“Er werken veel technici bij ons die zijn opgevoed vanuit een gedachtegoed van beheer en behoud. We zijn heel erg gericht op het realiseren van onze doelen, namelijk waterveiligheid, schoon water en voldoende water. Alles wat op en aan onze sloten en dijken gebeurt, kan worden gezien als een potentiële bedreiging van het halen van die doelen. Dat maakt het heel spannend om los te laten en ruimte te geven aan initiatiefnemers.”

Waar zit dat ‘m in?

“Initiatiefnemers hebben vaak niet de kennis die wij hebben en kunnen niet altijd zien wat het effect is van een ingreep. Ook zijn er helaas altijd mensen die moedwillig om de regels heen proberen te werken. Dat maakt loslaten lastig en dat wordt door alle lagen in de organisatie gevoeld. Tegelijkertijd beseft ook iedereen dat we anders moeten gaan werken, de Omgevingswet komt er niet voor niets.”

Wat gaat dat brengen denk je?

“Participatie vinden we een heel belangrijk en een mooi doel van de Omgevingswet. Wat vinden onze inwoners? Krijgen ze ruimte voor eigen ideeën? Die ruimte willen we heel graag gaan geven.”

Hoe bereidt het HHNK zich momenteel voor?

“We werken aan de ‘harde kant’; de koppeling met het DSO regelen en de werkprocessen aanpassen. Ook werken we aan nieuwe regels. We willen meer gaan toestaan, maar we willen dat wel verantwoord doen. Dit vraagt een stretch van onze organisatie, je weet immers niet alles van tevoren. Voor de zachte kant hebben we zelf een training van drie dagdelen ontwikkeld die je op een speelse manier door ingewikkelde kwesties heen loodst. Met presentaties, filmpjes en casussen die we behandelen aan de hand van een socratisch gesprek.”

Een socratisch gesprek, help even…

“Het belangrijkste in een socratisch gesprek is dat je vragen blijft stellen. Je hoeft niet een oplossing te vinden, het gaat er vooral om dat je je verplaatst in de ander. Als ik in jouw schoenen had gestaan, wat had ik dan gedaan? Zo krijg je heel mooi handelingsperspectief vanuit verschillende gezichtspunten. En daarna toetsen we het plan aan de nieuwe regels. Als het niet past, wat is er dan nodig om het wel te laten lukken. Kan het mogelijk gemaakt worden? Die gedachte, daar gaat het om.”

Daar komen vast dilemma’s om de hoek kijken

“Zeker, daarom hebben we het afgelopen jaar met het bestuur een aantal dilemmagesprekken gevoerd rond een bepaald thema. Dat helpt om straks de juiste keuzes te gaan maken.”

Je bent ook trekker van de regionale werkgroep toezicht en handhaving, hoe loopt dat?

“Klopt, in de regio Noordzeekanaalgebied en Noord Holland Noord. Dat was even zoeken naar de juiste structuur, er zijn namelijk 6 tot 8 werkgroepen in de regio’s Ijmond, Noordzeekanaalgebied en Noord Holland Noord. Annemarie Dijk (programmamanager Omgevingswet OD NZKG) en Sarah Ros (regionale implementatiemanager Omgevingswet) hebben samen met Maaike Kamps van de provincie geformuleerd wat De werkgroep op moet leveren, dat heeft heel erg geholpen. Desalniettemin was het toch zoeken met elkaar naar hoe en wat. Inmiddels hebben we een aantal thema’s benoemd met elkaar die we verder willen uitdiepen in de samenwerking.”

Zoals?

“Preventief handhaven is een onderwerp waar we bijvoorbeeld met de OD NZKG op willen samenwerken. Dat de verschillende organisaties elkaar goed weten te vinden en kennis uitwisselen en elkaar helpen op dossiers. Deelnemers uit de werkgroep werken momenteel gezamenlijk onderwerpen uit, dat helpt heel erg om tot elkaar te komen. Toen een deel van de opdracht klaar was, gaf de werkgroep aan wel elkaar te willen blijven zien om kennis en ervaring uit te wisselen.”

Wat is de volgende mijlpaal?

“Ik zet zelf in op 1 juli, dat we dan weten waar iedereen staat. Bovendien moeten we de resultaten van de werkgroepen verwerken in onze eigen werkprocessen dus dat wordt nog wel een spannende. Wat heel fijn is, is dat we ook een officiële werkplaats voor ‘Aan de Slag met de Omgevingswet’ zijn geworden. Daardoor kunnen we met enorm veel expertise een case gaan uitwerken van een belastende milieuactiviteit voor bodem en water. Daar ben ik heel blij mee. Ik vind het een hele leuke fase waar we nu in zitten, er gebeurt veel.”