Alle neuzen dezelfde kant op: de aanpak van geuroverlast

Datum: 01-10-2021

Geuroverlast is de meest voorkomende klacht die we bij de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (OD NZKG) krijgen van omwonenden van bedrijven. Bekende geuruitstoters zijn bijvoorbeeld de cacaofabrieken en natuurlijk ook Tata Steel. Maar wanneer wordt geur als overlast ervaren? Wat voor de een hinderlijk is, daar heeft een ander geen last van. Toch moeten inspecteurs van de OD NZKG vaststellen wanneer er inderdaad sprake is van geuroverlast. Dit gebeurt bij voorkeur door inspecteurs die worden getraind op het herkennen van bepaalde geuren en waarvan sommigen in het bezit zijn van een ‘gecertificeerde’ neus. Vijf inspecteurs van de OD NZKG hadden onlangs een geurscreening om te testen of hun neuzen ook ‘officieel’ geschikt zijn om geurhinder vast te stellen.

Liefst geen superneus
Anders dan bij een speurhond, die een extreem scherpe neus moet hebben, moet je juist niet over een superneus beschikken, maar is een ’gemiddelde’ neus nodig. Als een gecertificeerde neus iets ruikt, dan komt dat overeen met wat een gemiddeld mens ruikt. Vindt een inspecteur met gecertificeerde neus het ook stinken bij iemand die een melding van geuroverlast heeft gedaan, dan is de klacht terecht en kan de inspecteur daarmee verder. Ruikt deze neus weinig of niets, dan is er mogelijk iets anders aan de hand. De melder heeft dan bijvoorbeeld een superneus of is overgevoelig voor die geur.

De geurscreening
De geurscreening van de vijf inspecteurs bestaat uit een test waarbij zij hun neus beurtelings in twee bekers steken. In één van de bekers wordt stapsgewijs een geur toegevoegd, terwijl de lucht in de andere beker geurvrij is. De inspecteurs moeten beoordelen of ze de geur kunnen traceren. De geurlucht wordt steeds geconcentreerder, totdat iedereen de geurlucht herkent.

De screening wordt drie keer herhaald en moet met goed gevolg worden afgelegd om een ‘gecertificeerde neus’ te krijgen. De uitslag van deze screening: één van de inspecteurs valt binnen de juiste bandbreedte en krijgt een gecertificeerde neus. De meeste anderen hebben ‘helaas’ een superneus… 

Rol OD NZKG bij geurhinder
Toezichthouders van de OD NZKG hebben dagelijks te maken met meldingen van geuroverlast. Na een melding doet de toezichthouder eerst wat vooronderzoek en gaat dan vaak naar de locatie en probeert zelf vast te stellen of de melding gegrond is en te achterhalen wat de oorzaak is. Er kan lang niet altijd wat gedaan worden tegen ervaren geuroverlast. Het kan zijn dat het hinderniveau als aanvaardbaar wordt gezien en ook binnen de vergunning van een bedrijf past. Maar soms is er dusdanig sprake van overlast dat de OD NZKG handhavend kan optreden of kunnen de voorschriften worden aangepast. 

Effectmeting geurbeperkende maatregelen
Naast het controleren van geurklachten, kunnen inspecteurs met gecertificeerde neuzen ook vaststellen of geurbeperkende maatregelen die een bedrijf heeft getroffen effect hebben. Hiervoor onderzoeken ze of de afstand waarop de geur van het bedrijf waarneembaar is, kleiner is geworden na het nemen van de maatregelen. Getrainde neuzen kunnen onderscheiden bij welk bedrijf een geur vrijkomt en zelfs uit welke schoorsteen.

Niet persé diploma
Neuzen hoeven niet persé gecertificeerd te zijn om dit alles te doen. Alleen helpt het wel heel veel als je weet dat een geurwaarneming gedaan is door een neus die niet overdrijft en die niet onderschat. Dit kan in de handhaving of bij een rechter een doorslaggevende rol spelen. Zonder gecertificeerde neus is een bevinding van geurhinder meer een indicatief resultaat, maar zeker ook waardevol doordat er een zo nauwkeuring mogelijk controlerapport wordt opgesteld met duidelijke beschrijvingen van wat is waargenomen.