Waken over de bomen van arboretum Artis

Datum: 21-12-2023

Artis heeft de status van arboretum. In de dierentuin staan veel verschillende bomen en als een boom moet verdwijnen, spant Artis zich in  om een boom terug te plaatsen. Vaak een soort die nog geen deel uitmaakt van de collectie. Omdat Artis een zogeheten grootstedelijke inrichting is, loopt de vergunningverlening voor het kappen via de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied. Moet een boom geveld worden, dan is dat niet zomaar gebeurd.

Voor het aanvragen van een kapvergunning – officieel hebben we het over het vellen van een houtopstand – geldt een de proceduretermijn van acht weken. Daarna volgt een bezwaartermijn van zes weken. Pas als er geen bezwaar is gemaakt, kan de boom gekapt worden. Soms lopen de planning en termijnen niet synchroon. ‘Idealiter wil Artis de boom of bomen meestal eerder weg hebben’, zegt Rob Kramer, vergunningverlener Kap van de OD NZKG. ‘Het is daarom belangrijk de omgevingsvergunning tijdig aan te vragen.’

Bomenverordening

Voor het kappen van bomen in Artis geldt de Bomenverordening Amsterdam. Dit betekent dat als het bedrijf een boom wil kappen het een vergunning moeten aanvragen als die boom een stamdiameter van tien centimeter dikte of meer heeft. Ook moet voor elke weggehaalde boom een nieuwe terugkomen, met eenzelfde stamdikte en eenzelfde leeftijd. Omdat dit niet altijd realiseerbaar is, kunnen ook meerdere dunnere bomen teruggeplaatst. Dit wordt berekend aan de hand van een omrekentabel die deel uitmaakt van het herplant- en compensatiebeleid van de gemeente Amsterdam.

Quickscan

De bomen die Artis wil vellen, zijn vaak ziek of er zijn grootschalige verbouwingsplannen waarvoor deze moeten wijken. Soms gaat het om bomen die dreigen om te vallen. ‘Als een boom ziek is, laat Artis onderzoek doen om dat aan te kunnen tonen. Wij beoordelen het onderzoek bij de aanvraag. Ook vragen we advies aan de bomenadviseur van de gemeente en onze eigen ecoloog die de bij de aanvraag ingediende ecologische quickscan beoordeelt. Een boom kan namelijk ook nesten van beschermde vogels bevatten of holtes waarin zich vleermuizen bevinden. Deze natuurwaarden nemen wij mee in onze beoordeling.’

Als een boom dreigt om te vallen, geldt de noodkapwetgeving. Rob Kramer: ‘Je kunt bij het stadsdeel vragen om noodkap. Je moet wel zwaarwegende belangen hebben, wil de gemeente van de standaardprocedure afwijken.’

Jaarvergunning

Artis is ondertussen bezig met het verkrijgen van een jaarvergunning voor het kappen van bomen. Dit betekent dat de aanvrager een omgevingsvergunning krijgt met een looptijd van drie jaar. In dat geval hoeft Artis niet elke keer een aparte kapvergunning aan te vragen. Rob Kramer: ‘Voor de aanvraag van de jaarvergunning moet Artis een beheerplan opstellen, waarin staat welke bomen het bedrijf sowieso niet zal kappen. Denk aan bomen met speciale waarde voor het landschap, bomen met een specifieke natuurwaarde, monumentale bomen etc. Alle andere bomen kunnen dan in de komende drie jaar gekapt worden, mits daar een goede reden voor is. En natuurlijk moet Artis voor elke gekapte boom een andere terugplaatsen. Ook moet de aanvraag tekeningen bevatten, een visie en een communicatieplan voor de omgeving. Als de dierentuin een jaarvergunning krijgt, moet het aan het eind van elk jaar aangeven hoeveel bomen er zijn gekapt en zijn herplant.’