Datum: 24-04-2025

In Amsterdam-Noord ervaren bewoners al jaren overlast door de industrie in het Westelijk Havengebied. Vooral kunstmestfabriek ICL wordt genoemd als bron van geuroverlast en gezondheidsklachten. Toen in 2023 de fabriek besloot toch niet te verhuizen, hebben de bewoners zich opnieuw georganiseerd om de overlast te stoppen. De Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied werkt aan een nieuwe vergunning die strengere eisen stelt aan de uitstoot. Inspecteur Anne Kegge houdt zich bezig met het dossier en staat in contact met de bewoners.

Dit artikel is gepubliceerd in ons Jaarbeeld 2024. Hierin geven we een kijkje in de keuken van ons werk en blikken we terug op vorig jaar met interviews, een overzicht van projecten en kerncijfers.

‘Het aantal meldingen is de afgelopen jaren fors toegenomen’, vertelt Kegge. ‘Steeds meer bewoners van Tuindorp Oostzaan en het NDSM-gebied ervaren overlast en melden dit bij ons. De geur is penetrant en kan prikkelend werken op ogen en luchtwegen. We behandelen de meldingen met zorg en gaan regelmatig de wijk in om zelf waarneming te doen.’

Herkomst soms lastig te achterhalen

De Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied probeert in kaart te brengen in hoeverre de klachten direct te herleiden zijn naar ICL. ‘Er zijn meerdere bedrijven in de omgeving die geuroverlast kunnen veroorzaken, zoals de tankopslagbedrijven in het Westelijk Havengebied en Bunge. De geuren kunnen overlappen, waardoor het soms lastig is om exact te bepalen waar de overlast vandaan komt.’

Strengere regels in aantocht

Kegge begrijpt de frustratie van bewoners, maar benadrukt dat de Omgevingsdienst niet altijd zomaar kan ingrijpen. ‘Zolang ICL zich aan de vergunning houdt, hebben wij weinig handhavingsmogelijkheden. De nieuwe vergunning moet ervoor zorgen dat de uitstoot van geur en stoffen als zoutzuur strenger wordt gereguleerd. Het doel is dat de overlast afneemt, maar of deze volledig verdwijnt, is onzeker.’

Meer communicatie en metingen

Om bewoners beter te informeren, zet de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied in op nieuwsbrieven en bewonersbijeenkomsten. ‘We kunnen niet altijd op individuele meldingen ingaan, daarvoor zijn het er simpelweg te veel. Maar door transparant te communiceren en de resultaten van metingen terug te koppelen, willen we laten zien dat we er bovenop zitten.

‘Het is tijd dat ICL en de overheid hun verantwoordelijkheid nemen’

Binnen bewonerscollectief Adem Vrij aan het IJ zet Fieke Jägers zich samen met andere omwonenden in voor een gezondere leefomgeving. Al decennialang wordt er geklaagd over de uitstoot van ICL, maar een structurele oplossing blijft uit. ‘We zien steeds opnieuw dat economische belangen voorrang krijgen boven onze gezondheid’, zegt Jägers. ‘Dat moet veranderen.’

‘Veel buurtbewoners hebben last van prikkende ogen, keelklachten en chronisch hoesten’, vertelt ze. ‘Steeds weer horen we dezelfde klachten, en de link met de uitstoot van zoutzuur en andere schadelijke stoffen is duidelijk. Dit moet nu echt serieus worden aangepakt.’

Strengere regels in aantocht

Hoewel de Omgevingsdienst vaker onafhankelijke metingen uitvoert en bewoners beter informeert, blijven merkbare verbeteringen uit. ‘Onze meldingen worden serieuzer genomen, maar ondertussen sluiten mensen nog steeds hun ramen en deuren om de stank buiten te houden’, zegt Jägers. ‘Dit is geen leefbare situatie.’

De nieuwe vergunning die in 2025 ingaat, moet zorgen voor strengere regels en beter toezicht op de uitstoot. Bewoners zijn hoopvol, maar blijven ook sceptisch. ‘We hebben al te vaak gezien dat toezeggingen op papier niet leiden tot echte verbeteringen’, benadrukt Jägers. ‘Als ICL op de oude locatie wil blijven, moet ze investeren in moderne technieken. En de Omgevingsdienst moet streng controleren of ze zich aan de vergunning houden, en zelf meten. Zonder duidelijke maatregelen blijven we in hetzelfde cirkeltje ronddraaien.’

Grote zorgen om gezondheid

Het probleem blijft niet beperkt tot ICL en de zorgen van omwonenden om hun gezondheid is groot. ‘In het Westelijk Havengebied zitten meerdere bedrijven die vervuilende stoffen uitstoten’, zegt Jägers. ‘Uit cijfers van de Nederlandse Kankeratlas blijkt dat het aantal longkankergevallen in deze regio opvallend hoog is. De overheid moet serieus kijken naar de bredere gevolgen van deze industrie voor onze gezondheid en hier onderzoek naar doen.’

Blijvende druk op overheid en industrie

Zolang de situatie niet verbetert, blijven bewoners druk uitoefenen. ‘Dit gaat niet alleen om ongemak, maar om volksgezondheid’, zegt Jägers. ‘Wij willen hier veilig kunnen wonen. Het is aan ICL en de overheid om hun verantwoordelijkheid te nemen en te zorgen voor een structurele oplossing.’

Meer weten? Kijk op ademvrijaanhetij.nl