Datum: 15-10-2021

Hoe bereiden de veiligheidsregio’s zich voor op de komst van de Omgevingswet? Drie experts delen hun
blik, aanpak en behoeften. “Ik heb wel behoefte aan praktijkleren, want die gezamenlijke
belangenafweging, hoe doe je dat?”

Met:
Marjolein Zandvliet (m), manager risicobeheersing Veiligheidsregio Amsterdam Amstelland
Matthieu de Meere (r), beleidsmedewerker risicobeheersing Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland
Peter Weerd (l), Regisseur Risicobeheersing Veiligheidsregio Kennemerland

Wat speelt er momenteel bij jullie?

Marjolein: “Een van onze aandachtspunten is het aannemen en ontwikkelen van personeel, je hebt
namelijk andere competenties nodig in het team. Nu gaat de advisering veelal via een geschreven brief
vanachter je bureau, hoe gaat dat als je straks aan tafel zit met mensen met verschillende belangen?
Daarom volgen we feedback-trainingen en hebben we onlangs twee bestuurskundigen aangenomen die
het samenspel in netwerken en de verschillende belangen goed snappen.”

Peter: “Wij krijgen meer werk te doen in het voortraject. En we verwachten dat veel risico’s niet meer
vanzelf naar ons toe komen, maar dat we proactief op zoek moeten naar ontwikkelingen en mogelijke
risico’s in de maatschappij. Wat zijn projectontwikkelaars aan het doen? En gemeenten? Daar worden we
vaak pas in de inzage-termijn in meegenomen, met de komst van omgevingstafels gaat dat veranderen.”

Matthieu: “Voor ons geldt hetzelfde en ik ben zeker voor een gezamenlijke aanpak vroeg in het
aanvraagproces. Maar dan moeten we wel elkaars belangen goed weten te wegen. Pas als dat gladjes
verloopt, hoef je met de feitelijke vergunning alleen nog maar de puntjes op de i te zetten.”

Kunnen jullie die belangen wat concreter schetsen?

Matthieu: “Dat gaat uiteindelijk om hele fysieke zaken, we hebben het immers over de leefomgeving. De
GGD wil bijvoorbeeld ventilatie omdat dit goed is voor de gezondheid, terwijl de brandweer zegt: nee, die
puiconstructie moet rookdicht. De GGD wil geen drangers op deuren in een kinderdagverblijf want dan
kunnen er vingers tussenkomen, maar de brandweer wil ze juist wel zodat rook en vuur zich niet te
makkelijk verspreidt.”

“Zulke tegengestelde belangen vallen wel op te lossen – bijvoorbeeld met een rookgestuurde
dranger – maar alleen als je er samen over in gesprek gaat. Denk bijvoorbeeld ook aan de
woningbouwopgave van gemeenten, wat kan qua veiligheid wel en niet op en rond een station? Of als je
steeds meer de hoogte in bouwt?”

Marjolein: “Precies, en hoe maak je nou precies die gezamenlijke belangenafweging? Wat dat betreft
hebben wij nu behoefte aan meer praktijkleren en experimenten met bijvoorbeeld omgevingstafels. Je
wilt eigenlijk dat gemeenten dit initiëren, omdat die het portaal zijn voor de aanvrager. Vanaf daar moet
de hele veiligheidsmolen gaan werken.”

Peter: “Wat dat betreft maakt Nederland het ons niet makkelijk, met bevoegd gezagen, uitvoerende
diensten en veiligheidsregio’s. Soms is het lastig inschatten wie wat doet en wat we samen moeten doen.
Die analyse is nog niet gemaakt, hoe je nou die gulden middenweg vindt bij tegenovergestelde belangen.
Nog een voorbeeld, stel je een chemische kluis voor. Het uitgangspunt voor het milieu is beluchting, het
uitgangspunt voor brandveiligheid is fysieke afsluiting. Wat zeg je dan tegen de vergunningeigenaar?”

Goeie vraag, en?

Marjolein: “Dat zijn precies de zaken die je samen aan de omgevingstafel wilt bespreken voor de
complexere initiatieven. Het advies dat je als veiligheidsregio geeft gaat bijvoorbeeld zowel over
brandveiligheid als crisisbeheersing als over bereikbaarheid en bluswater. Momenteel worden interne
processen geschreven om naar buiten te treden met één compleet advies namens de veiligheidsregio.”

“Vervolgens gaat het om het geluid richting de aanvrager. Onlangs hebben we samen met de OD
NZKG een casus besproken van een object dichtbij een snelweg dat aan alle eisen van het bouwbesluit
voldoet. Maar vanuit het perspectief van de energietransitie waarbij je risico’s op elkaar stapelt, wil je
tegen de ontwikkelaar kunnen zeggen: dit vinden wij geen goed idee. Je kunt wellicht niet iets afdwingen
omdat wetgeving vaak achter de realiteit aanhobbelt, je kunt misschien wel in alle redelijkheid tot een
gezamenlijke oplossing komen.”

Meer oefenen dus

Matthieu: “Ja! Want dan zie je waar de verbeterpunten en belangen liggen. Maar om even de financiële
context te schetsen: in de miljoenennota is 23 miljoen extra uitgetrokken voor de invoering van de
Omgevingswet – vooral om meer te oefenen – terwijl er om 150 miljoen is gevraagd.”

“Dat zegt iets over het huidige tekort aan handjes. Ter voorbereiding op de wet trekken wij
bijvoorbeeld samen op met de GHOR die geneeskundige hulpverlening bij rampen coördineert. De GGD
wil graag meedoen, maar je merkt dat corona daar prioriteit heeft, ze hebben simpelweg te weinig
capaciteit. Dat geldt voor kleinere gemeenten net zo goed.”

Peter: “Los daarvan, iedereen in het veld is ook echt toe aan meer oefenen, want iedereen snapt
inmiddels waar het heen moet met de wet. We hebben straks veel tijd in het voortraject, maar als de
aanvraag is gedaan moet het ineens heel snel afgehandeld. Dus: oefenen, oefenen, oefenen, óók samen
met de GGD. De vergunningverlener heeft veel baat bij één integraal advies.”

Heeft iemand nog een gouden tip voor het veld?

Marjolein: “Netwerkonderhoud is heel belangrijk. Voor de Omgevingswet worden bij gemeenten vaak
mensen ingehuurd, daarom probeer ik ook in contact te komen met de afdeling Ruimtelijke Ordening zelf,
hoe passen zij de veranderende regelgeving in de praktijk toe? Zodat wij onze dienstverlening kunnen
toespitsen op die planfase. Wat doen wij, hoe willen we gealarmeerd worden en hoe werken we optimaal
samen?

“Daarom hebben we ook een juridisch planoloog aangenomen, zodat we in al die planologische
producten – op landelijk, provinciaal en gemeentelijk niveau – de goede haakjes voor veiligheid krijgen. Ik
denk dat ik voor alle veiligheidsdiensten spreek als ik zegt dat we echt verankerd willen raken in het
bredere plaatje.”

Fotocredits Matthieu de Meere: Edwin Walvisch

Dit is een publicatie van de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied in de aanloop naar de Omgevingswet