De emissie van Tata Steel is wat en hoeveel door Tata Steel wordt uitgestoten. Het monitoren en meten van de emissie wordt voor een belangrijk deel door Tata Steel uitgevoerd. Tata Steel is daar wettelijk toe verplicht en de meetdienst van Tata Steel is zelf geaccrediteerd door de Raad van Accreditatie om deze metingen uit te voeren. Het doel van accreditatie is bewaking van de kwaliteit van de uitvoering van metingen. Accreditatie waarborgt dat de meetdienst van Tata Steel beschikt over de juiste kennis en instrumenten om de metingen volgens de geldende normen uit te voeren.

Hoe er door Tata Steel wordt gemeten en gemonitord is gereguleerd. Jaarlijks wordt een meetprogramma opgesteld waarin wordt besloten aan welke bronnen wordt gemeten. Tata Steel dient vervolgens wekelijks aan te kondigen welke metingen wanneer worden uitgevoerd. Ook wordt hierbij het bijbehorende meetplan meegestuurd. Het meetplan moet door de OD NZKG worden goedgekeurd voordat de meting plaats mag vinden. Dit resulteert er in dat sommige bronnen continue worden gemeten, andere jaarlijks of driejaarlijks. Dit hangt van een aantal zaken af; het type uitstoot, de frequentie van de uitstoot door het jaar genomen en het milieueffect wanneer een reinigingssysteem uitvalt. Er zijn drie systemen om de emissie te monitoren:

• De vergunning met emissiegrenswaarden of andere voorschriften. Daar zien inspecteurs van de OD NZKG op toe.
• De emissieregistratie (E-MJV) om de totale emissie van Tata Steel zo goed mogelijk te weten. De OD NZKG controleert deze rapportage.
• Het luchtmeetnet in de omgeving rond Tata Steel. Specialisten van de OD NZKG bekijken deze data.

Vergunningen en toezicht

Vergunning en toezicht: Puntbronnen

Vanuit de vergunning zijn er grenzen gesteld aan de uitstoot van verschillende bronnen, dit zijn de emissiegrenswaarden. Deze grenswaarden zijn vastgesteld voor gekanaliseerde bronnen: de puntbronnen, bijvoorbeeld een schoorsteen. Van die bron is bekend welke stoffen kunnen worden uitgestoten en die worden (periodiek of continu) gemeten. De resultaten van de metingen die aan de hand van het meetplan worden uitgevoerd, worden naast de vergunde waarden gelegd. Als daaruit blijkt dat een overschrijding plaatsvindt, wordt handhavend opgetreden. Onlangs zijn de gekanaliseerde emissies van KGF-2  in opdracht van OD NZKG  vastgesteld door een geaccrediteerd meetbedrijf

Vergunning en toezicht: Diffuse bronnen

Diffuse bronnen zijn niet-gekanaliseerde bronnen zoals kieren of deuren die even open gaan. Voor het vaststellen van deze emissies zijn, in tegenstelling tot de gekanaliseerde bronnen, geen vaste normen beschikbaar waardoor deze lastig zijn vast te stellen. Het vereist per diffuus emissiepunt een specifieke en experimentele meetopzet. Het ligt in de bedoeling dat deze emissies dit jaar in opdracht van OD NZKG worden vastgesteld bij de KGF-2. Momenteel worden daarvoor meetprotocollen uitgewerkt.

In de vergunning zijn er wel regels opgenomen ten aanzien van diffuse bronnen. Dit betreft inspectie en onderhoud. Op basis van visuele inspecties en het principe van “good housekeeping” wordt hierop toegezien. Een voorbeeld: Bij kooksfabriek2 is een protocol opgesteld waarin de mate van lekkage van de batterijendeuren is omschreven. Deze classificaties variëren van 0 (geen visueel waarneembare emissie) t/m 3 (zware emissie). Dagelijks worden de deuren beoordeeld en wordt een emissiekengetal berekend. Op de grootte van dit kengetal wordt gehandhaafd.

Vergunning en toezicht: Open bronnen

Bij open bronnen moet je denken aan verwaaiing van de erts- en kolenvelden. Ook voor open bronnen zijn voorschriften opgenomen in de vergunning waar toezicht op wordt gehouden. Het gaat dan om gedrag- en werkvoorschriften. Denk aan het in werking hebben van sproei-installaties om stofverspreiding tegen te gaan. Je kunt met toezicht dan niet toetsen of er aan een grenswaarde wordt voldaan. Wel of de installatie werkt en op de juiste manier en momenten wordt gebruikt.

De emissie van open bronnen kun je niet meten. Het gaat hier niet om een schoorsteen maar bijvoorbeeld om een opslag van kolen of erts. De emissie wordt daarom berekend en gemodelleerd.

Vergunning en toezicht: Plafondwaarden

Er zijn ook nog voorschriften voor het totaal van de emissies (die gelden voor de totale inrichting):

• Maximale jaarvrachten voor o.a. zwaveldioxide, verschillende zware metalen en de totale stofemissie. Dit volgt uit de jaarlijks uitgevoerde emissiemetingen. Maar deze zijn exclusief de open bronnen.
• Maximale jaarvrachten voor de totale stofemissie van de open bronnen. Dit volgt uit modellering

Emissieregistratie (E-MJV)

Tata Steel moet gegevens aanleveren in de rapportages aan de EU (PRTR verordening. Het gaat daarin om de jaaremissies naar lucht, water en bodem. Dit is een rechtstreeks werkende richtlijn, gekoppeld en verwerkt in Activiteitenbesluit en RIE). Hiervoor moet Tata Steel een Elektronisch milieujaarverslag opstellen, het E-MVJ.

Dit E-MJV heeft het RIVM gebruikt om data mee te vergelijken in het bronherleidingsonderzoek. De overheid gebruikt de gerapporteerde gegevens om zich een beeld te vormen over de toestand van het milieu en de bronnen van verontreiniging, om daarmee in het algemeen beter beleid mee te maken. Daarnaast heeft Nederland de gegevens nodig om (voor de hele Nederlandse industrie) aan de Europese Commissie en de Verenigde Naties te kunnen rapporteren over de uitvoering van internationale afspraken, zoals het Kyoto-protocol, de richtlijnen voor luchtkwaliteit en de Kaderrichtlijn Water.

De in het E-MVJ gerapporteerde jaaremissies zijn deels gebaseerd op de metingen uit het meetplan, maar ook op basis van rekenkundige aannames waar het de open bronnen betreft (maar niet de diffuse bronnen). De berekeningen zijn gebaseerd op kengetallen die weer gebaseerd zijn op landelijke normeringen en wetenschappelijke onderzoeken. Dus bij een opslag van kolen in de Haven Rotterdam of bij Tata Steel worden dezelfde uitgangspunten gebruikt voor het verwaaien van stof.

De OD NZKG moet voor de rapportage aan de EU, net als andere instanties, goedkeuring op onderdelen van het E-MJV geven. Die goedkeuring is met name op of de rapportage compleet is, en of de juiste data is gebruikt. De OD NZKG heeft geconcludeerd dat Tata Steel heeft voldaan aan de landelijke eisen die aan de E-MJV gesteld zijn (dit is een jaarlijkse terugkerende exercitie).

Voor het E-MVJ is door het ministerie van I& W vastgesteld op welke stoffen moet worden gerapporteerd. Het RIVM maakt gebruik van de gegevens uit de emissieregistratie voor het opstellen van de grootschalige concentratiekaarten Nederland (GCN-kaarten).

Emissieregistratie RIVM rapport bronherleiding

N.a.v. het RIVM rapport RIVM-onderzoek bevestigt: Tata Steel-terrein grootste bron van PAK en metalen in de IJmond | RIVM kan wel de vraag worden gesteld in hoeverre de aannames, normen, kengetallen etc. die gehanteerd moeten worden voor de open bronnen goed zijn. De OD NZKG heeft hiervoor ook aandacht gevraagd in een brief aan het ministerie van I&W. sjabloon brief ODNZKG Het RIVM geeft aan dat voor open bronnen wel het totaal (fijn)stof wordt geregistreerd, maar niet de metalen (of PAK) die zich mogelijk in het stof bevinden. Dit is op een zelfde manier terug te zien in de normering van de maximale jaarvrachten.

Emissieregistratie: Toezicht en handhaving

• De OD NZKG ziet er op toe dat Tata Steel rapporteert en of dat volgens de regels gebeurt.
• De OD NZKG gebruikt het E-MJV ook om er op toe te zien dat de maximale jaarvrachten die in de vergunning zitten niet worden overschreden (zie hiervoor “Vergunning en toezicht: Plafondwaarden”).
• Bijzondere afwijkingen in het E-MJV (een bron met opeens veel hogere uitstoot dan eerdere jaren) kan aanleiding zijn te kijken of een specifieke bron wel aan de vergunde waarden voldoet. Dit is doorgaans een puntbron.

Luchtmeetnet

Voor de OD NZKG is het luchtmeetnet een belangrijk instrument om te controleren of de vergunde waarden tot overschrijdingen in de omgeving leiden. Het luchtmeetnet meet de lucht op immissieniveau ( = leefniveau). Dat is de som van alle bronnen samen (Tata Steel, andere industrie, huishoudens, verkeer, buitenland etc.). Met andere woorden, de kwaliteit van de lucht in de omgeving, het luchtmeetnet kan op dit moment geen onderscheid maken in bronnen. In dit meetnet worden diverse stoffen gemeten die ook door Tata Steel worden uitgestoten. Voor die stoffen zijn maximale waarden voor in de leefomgeving bepaald door de EU (grens- en richtwaarden), voornamelijk uitgedrukt in jaargemiddelde concentraties. Aan de hand van de data uit het luchtmeetnet kan de OD NZKG zien of (lokale) maatregelen die worden genomen effect hebben op de immissie in de omgeving. Op het moment dat die waarden worden overschreden moeten er maatregelen worden genomen bij bekende bronnen van die stoffen. Op dit moment zijn er geen stoffen die de EU grenswaarden overschrijden. Dat levert dus geen grond op voor de OD NZKG (of de ODIJ) om ergens in te grijpen.

ZZS inventarisatie

Naast deze drie systemen (vergunning, E-MJV en luchtmeetnet) is er ook de door Tata Steel aangeleverde inventarisatie van Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS) met ook berekeningen van de verspreiding van ZZS stoffen. Op basis van deze ZZS-inventarisatie moet Tata Steel een plan opstellen met maatregelen om de uitstoot van ZZS-stoffen te minimaliseren, het vermijdings- en reductieplan. Dit plan met de voorgestelde maatregelen wordt momenteel door de OD NZKG beoordeeld en de te treffen maatregelen via maatwerkbesluiten vastgelegd.