Datum: 31-01-2023

Begin 2023 is het nieuwe team Toezicht & Handhaving Energiebesparing gestart bij de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied. Dit team gaat zich volledig richten op het aanjagen en controleren van energiebesparing bij bedrijven. Het team is nog niet op volle sterkte, er is nog plek voor een aantal nieuwe collega’s om mee te werken aan deze pittige, maar vooral belangrijke missie. Teammanager Els Joosten: “Ons werk heeft een direct positief effect op het klimaat!”

Bekijk nu de vacatures voor startende en ervaren toezichthouders Energiebesparing en een administratief toezichthouder.

Hoe is het om leiding te geven aan het allereerste team Energiebesparing van Nederland?

“Geweldig! En het was ook broodnodig dat dit team er kwam. Energiebesparing door bedrijven is verplicht vanuit de wetgeving. Maar de controle hierop werd geprioriteerd aan de hand van de mate waarin een bedrijf het milieu belast. Zo bezochten we grote industriële bedrijven bijvoorbeeld een keer per jaar en bedrijven met een kleinere milieu-impact en kantoren soms maar eens in de tien jaar.”

Toch kregen jullie ook kleinere bedrijven zover om energie te besparen. Hoe?

“In 2015 hebben we het project Energiebesparing bij bedrijven opgezet waarin we de milieuzwaarte loslieten in de aanpak en ook de kleinere bedrijven frequenter controleerden op energiebesparing. Ik was hierbij projectleider. Dit liep tot eind 2020 en daarin hebben we veel bereikt.”

Waarom hebben jullie dit project dan niet voortgezet?

“Energiebesparing is een heel dynamisch onderwerp. Het rijk vroeg en vraagt steeds meer van ons. We kregen te maken met nieuwe regelgeving zoals de Europese Energie-Efficiency Richtlijn (EED), de informatieplicht energiebesparing, Label C en EPBD. Ook dit jaar krijgen we weer te maken met nieuwe regelgeving. We beseften daardoor dat het na het afronden van de opdracht nog niet klaar was, maar ook dat het niet meer in projectvorm te vatten was waarbij je naar een einddoel toewerkt. We kwamen tot de conclusie dat energiebesparing bij bedrijven een vast en belangrijk onderdeel van ons werk was geworden. Er was een team nodig dat zich volledig bezighoudt met energiebesparing. We hebben hiervoor een plan aan de directie voorgelegd en we kregen akkoord om dit team op te gaan zetten.”

Hoe groot is het team?

“Op dit moment bestaat het team uit 14 enorm gedreven collega’s die zich volledig inzetten op energiebesparing bij bedrijven. Deze inspecteurs zijn afkomstig uit verschillende teams van de omgevingsdienst. Dat is prettig, want daarmee hebben we kennis binnen het team van de verschillende wetten en regelgeving die van toepassing zijn.”

Waarom is het belangrijk om verschillende expertises in het team te hebben?

“Energiebesparing is een brede uitdaging die op verschillende manieren is in te vullen. Bouw of heb je een warmte-/koude-opslaginstallatie (WKO), dan heb je te maken met de Waterwet. Praat je over verbetering van de energieprestatie van gebouwsystemen (EPDB) of de verplichte label C voor kantoren, dan kom je bij bouwwetgeving uit. En dan is er nog de Energiebesparingsplicht op grond van de wet Milieubeheer, die vanaf 2023 ook gaat gelden voor de type C en de ETS bedrijven (waaronder grote industriële bedrijven en datacenters). Daarom is het dus noodzakelijk kennis te hebben van al deze wet- en regelgeving.”  

Is het met al die verschillende regels en regelingen niet veel te ingewikkeld voor ondernemers?

“De klimaatopgave is de grootste uitdaging van onze tijd en vraagt veel van iedereen, op allerlei gebieden. Ook van ondernemers. Er zijn veel verschillende manieren om te verduurzamen en ik kan me voorstellen dat het lastig is om hier overzicht in te krijgen en te bepalen welke stappen genomen moeten worden. En dat is ook weer de kracht van het nieuwe team: wij kennen alle regelingen en proberen samen met onze opdrachtgevers de bedrijven zo goed mogelijk te informeren en het daarmee makkelijker voor hen te maken. Via onze website en tijdens onze controlebezoeken geven wij ondernemers meer inzicht in de verplichtingen en in de mogelijkheden.”

Klinkt als een flinke klus, red je dat met het huidige team?

“Nee, de energietaak is veel groter dan dat we met deze groep aankunnen. We zijn nog op zoek naar zes tot tien mensen erbij. Belangrijk is dat zij minimaal MBO-niveau en affiniteit hebben met het onderwerp verduurzaming. Daarnaast is het fijn om mensen met ervaring erbij te hebben en een technische achtergrond. Maar schoolverlaters en zij-instromers zijn ook van harte welkom om te reageren, want de werkzaamheden variëren van eenvoudig tot complex. Het is belangrijk om een goede balans in het team te hebben.”

Waarom is het leuk om in dit team te werken?

“Je bent met elkaar met iets heel moois en belangrijks bezig. Als wij ervoor zorgen dat een bedrijf energie bespaart, heeft dit direct effect: het verminderen van de impact van de activiteiten op het klimaat. En er zit een continue ontwikkeling in omdat technieken steeds verbeteren. Voor bedrijven geldt daarom een vierjarige cyclus waarna opnieuw bekeken wordt of ze voldoen. En wij moeten onszelf dus ook blijven bijspijkeren: wat zijn de nieuwste technieken en welke passen bij een bedrijf of bepaald bedrijfsproces. Zo blijf je je bij ons ontwikkelen en kun je ook weer doorgroeien in je carrière.”

Waar focussen jullie je het eerste jaar op als team?

“Als teammanager wil ik vooral dat we aan het eind van het jaar een volledig team hebben staan, dat we alle mensen vinden die we nodig hebben en dat we ze waar nodig kunnen opleiden. Veel van ons werk is ‘ongoing business’. De provincie heeft afspraken gemaakt met gemeenten om nog meer te versnellen met energiebesparing. Daar rollen weer meer controles voor ons uit bij bedrijven. Voor label C wordt 2023 een spannend jaar: na een lange aanloop moeten alle kantoren groter dan 100 m² nu minimaal aan dit energielabel   voldoen. Ruim 500 kantoren in ons werkgebied voldoen nog niet. Die schrijven we aan. Ze moeten aantonen welk label ze hebben en een verbeterplan maken om naar label C te komen. Reageren ze niet, dan krijgen ze een boete in de vorm van een last onder dwangsom. Dat is best pittig, maar kantooreigenaren worden hier al jaren over geïnformeerd.”

Zijn er naast die doorlopende werkzaamheden ook nieuwe ontwikkelingen?

“Absoluut. Bijvoorbeeld dat vergunningplichtige en grote industriële ETS bedrijven vanaf dit jaar aan de onderzoeksplicht moeten gaan voldoen. Dit houdt in dat ze moeten onderzoeken welke energiebesparende maatregelen ze kunnen en moeten nemen. Om dit goed op te pakken hebben we vanuit het Rijk extra budget gekregen. Verder krijgen we dit jaar naast de open ook de gesloten bodemenergiesystemen in ons takenpakket. En we willen een start maken met het optimaliseren van de WKO-installaties zodat ze zo goed mogelijk benut worden. Allemaal zaken die we vanuit het nieuwe team voortvarend en deskundig uitvoeren!”